حجت الاسلام حسین شهامت استاده حوزه و کارشناس امور دینی در گفت و گو با خبرنگار قدس آنلاین به تبیین برخی وصایا و نکات طلایی امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام به فرزندشان امام حسن مجتبی علیه السلام که در نامه ۳۱ نهج البلاغه آمده است پرداخت و گفت: حضرت امیر(ع) در این نامه فرزندشان را به ۲۷ خصلت نصیحت کرده‌اند که در یکی از این موارد می‌فرماید: "وربما نصح غیرالناصح و غش المستنصح و ایاک والاتکال علی المنی، فانها بضائع النوکی والعقل حفظ التجارب" فرزندم گاهی کسان که اهل اندرز نیستند، اندرزی می‌دهند؛ بنابراین نباید حکم کلی داد چراکه گاهی ممکن است کسی که سوادی ندارد و غالباً به او مراجعه نمی‌شود، یک نصحیت خیری را بکند و بالعکس، گاهی کسانی که غالبا نصایح خوب دارند و به آنها مراجعه می شود، دچار غفلت یا حسادت شده و حرف نسنجیده‌ای را بزنند. از این رو ما نه باید به طور کلی گروه اول را نادیده بگیریم و نه اینکه فکر کنیم گروه دوم همیشه از روی عصمت حرف می‌زنند و ما باید در هر دو مورد عقل را حاکم کنیم.

حجت الاسلام شهامت افزود: نکته بعدی اینکه می فرماید از اینکه بر آرزوها تکیه داشته باشی بپرهیز چراکه آن سرمایه انسان‌های نادان است و احمق‌ها هستند که بر آرزوهای دراز اتکا دارند و واقع گرا نیستند. اینکه انسان دعا کند خیلی خوب است، اما اینکه بخواهد یک آرزوهای دست نیافتنی داشته باشد و براساس آن معطل شود، حماقت و نادانی است. پیامبر اکرم صل الله علیه وآله وسلم هم در این خصوص می‌فرمایند: "ایها الناس ان اخوف ما اخاف علیکم اثنان: اتباع الهوی و طول الامل" بیشترین چیزی که نسبت به آن من برای شما نگران هستم، پیروی از هوا و هوس و آرزوهای دست نیافتنی است. آرزوهایی که انسان را به خود مشغول کند و او را از اعمالی که باید انجام دهد باز دارد و آخرت را ازیاد انسان ببرد.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: توصیه دیگر امیرالمؤمنین(ع) به عبرت گرفتن از تجربه‌هاست و می‌فرماید که عقل و خردمندی در این است که انسان از تجربه های خود مراقبت کند. یعنی وقتی شما تجربه های خود را حفظ کردی، در حوادث مشابه دچار اشتباه نمی شوی. در روایت داریم که می‌‍فرمایند انسان مؤمن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود، بنابراین اگر یک بار گزیده شدیم عقل حکم می‌کند که از آن سوراخ دوری کنیم. انسان مؤمن هوشیار و زیرک است و با استفاده از تجربه‌ها راه صحیح را در برخورد با حوادث پیدا کند. بسیاری از قواعد کلی ما از همین تجربیات جزئی حاصل شده است. بنابراین خردمندی این است که از تجربه ها استفاده کنیم.

وی به تبیین بهترین تجربه ها از بیان امام علی پرداخت و گفت: "خیرما جربت ما وعظک" بهترین تجربه‌های تو همان چیزی است که به تو اندرز دهد و درس باشد. تجربه ها گاهی برای انسان سود مادی دارد، یا اینکه تفریحی برای انسان است، اما گاهی سود معنوی دارد و انسان را تکان می کند و مسیر زندگی او را عوض می‌کند. بنابراین بهترین تجربه این است که تو را تکان دهد و موعظه کند. حضرت امیر در کلمات قصار خود می فرماید "لم یذهب من مالک ما وعظک" اگر مالی را از دست دهی ولی در قبال آن پندی بدست آوری، آن مال تو هدر نرفته است.

حجت الاسلام شهامت افزود: امیرالمؤمنین(ع) در نصیحت بعد به فرزندش امام حسن(ع) می‌فرماید: "بادر الفرصة قبل ان تکون غصة" فرصت را قبل از اینکه از دست برود و مایه اندوه تو شود، غنیمت بشمار. فرصت همیشه فراهم نیست، برای رسیدن به یک مقصد، مقدماتی لازم است که گاهی ناگهان پیش می‌آید و اگر ما تعلل کنیم، به تعبیر روایت مثل نسیمی که می‌آید گذر می‌کند، از دست ما خواهد رفت. در انتخاب رشته تحصیلی، در انتخاب شغل، در انتخاب همسر، در امور معنوی و کمک به دیگران و موارد بسیار دیگر گاهی فرصتی دست می‌دهد که دقت ما سرنوشت ساز خواهد بود. پیامبر اکرم(ص) هم می‌فرمایند: "ان لربکم فی دهرکم نفحات" پروردگار در زندگی شما نسیم هایی قرار داده است که باید خودتان را در معرض آن قرار دهید. گاهی فرصت‌ها معنوی و برای عبادت و توبه و سفرهای زیارتی است که باید بهترین استفاده را از آنها ببریم.

استاد حوزه تصربح کرد: امام علی(ع) در توصیه بعدی می فرماید: "لیس کل طالب یصیب و کل غائب یعود" اینگونه نیست که آدم هر چیزی در زندگی بخواهد به آن دست یابد و نه هرکس که از نظر پنهان شد بازگردد. مراد حضرت از این دو جمله این است که انسان تنها در صورتی به مقصود می رسند که زمینه فراهم باشد و انسان از فرصت‌ها استفاده کند، در غیر اینصورت تلاش انسان بیهوده خواهد شد. شاید منظور از واژه غائب اشاره به همان فرصت از دست رفته باشد یا اینکه توصیه مستقلی باشد که انسان نباید از شکست‌ها ناامید گردد.

وی گفت: توصیه بعدی حضرت این است که "لکل امر عاقبة سوف یأتیک ما قدر" باید مراقب باشیم که هر کاری سرانجامی دارد یعنی وقتی می‌خواهیم شروع به کاری کنیم، باید برنامه ریزی درست داشته باشیم تا فرجام خوبی نصیبمان شود، باید فکر کنیم و دقت داشته باشیم، اما در هرصوت به فرموده ایشان در حدیثی دیگر، هر کاری عاقبت تلخ یا شیرین دارد بنابراین اگر جایی نتیجه کار آنگونه که خواستیم نشد، جزع و فزع نکنیم، آنچه مقدر شده خواهد آمد.

حجت الاسلام شهامت در پایان ابراز امیدواری کرد که بتوانیم این نصایح و دیگر نصایح وارده در این ماه از زبان حضرت امیر(ع) را در زندگی خود بکار بندیم تا عاقبت بخیر شویم و هم آنکه امور زندگی و آخرت خود را بسازیم.

انتهای پیام/